Ο κυβερνήτης του αεροσκάφους της Ryanair που αναχαιτίστηκε από ένα λευκορωσικό μαχητικό και αναγκάστηκε να προσγειωθεί στο Μινσκ, μετά από μια απειλή για βόμβα που αποδείχτηκε ανύπαρκτη, δεν είχε άλλη επιλογή παρά να υπακούσει στις εντολές, εκτιμούν πιλότοι και ειδικοί της αεροπλοΐας.
Το γεγονός ότι η Λευκορωσία σήκωσε ένα μαχητικό αεροσκάφος για να συλλάβει τον δημοσιογράφο Ρομάν Προτασέβιτς προκάλεσε οργή στη Δύση και πολλές αεροπορικές εταιρείες δηλώνουν ότι θα παρακάμπτουν στο εξής τον λευκορωσικό εναέριο χώρο.
«Εάν ο αναχαιτίζων κατηύθυνε την πτήση της Ryanair στο Μινσκ, τότε όφειλαν να προσγειωθούν εκεί», εξήγησε ο Τζον Κοξ, πρώην πιλότος της US Airways και νυν σύμβουλος σε θέματα ασφάλειας των πτήσεων. «Οι πιλότοι εκπαιδεύονται για αυτό και υπάρχουν διεθνώς συμφωνημένα σινιάλα μεταξύ του αναχαιτίζοντος και του πολιτικού αεροσκάφους», σημείωσε. Πρόσθεσε μάλιστα ότι οι πιλότοι, σε όλες τις πτήσεις, έχουν μαζί τους σκίτσα ή περιγραφές αυτών των σινιάλων.
Στην περίπτωση απειλής για βόμβα στο αεροπλάνο οι πιλότοι οφείλουν να υπακούσουν στις οδηγίες για το πού θα προσγειωθούν και να θεωρήσουν ότι ο αναχαιτίζων είναι εκεί για να τους βοηθήσει. «Δεν αμφισβητείς την πρόθεση (αυτού που αναχαιτίζει) επειδή υποθέτεις ότι βρίσκεται εκεί για να σε βοηθήσει», είπε ένας πιλότος ευρωπαϊκής εταιρείας.
«Είναι ο εναέριος χώρος τους και δεν ξεκινάς συζήτηση με ένα MiG-29», σχολίασε ένας άλλος πιλότος, αναφερόμενος στο μαχητικό που σήκωσε η Λευκορωσία για να κατευθύνει το αεροσκάφος της Ryanair στο Μινσκ.
Οι ειδικοί εξήγησαν ότι μολονότι οι αεροπορικές εταιρείες είναι υποχρεωμένες να παρέχουν λίστες με τα ονόματα των επιβατών στις διεθνείς πτήσεις τους, οι πιλότοι συνήθως δεν γνωρίζουν ποιοι επιβαίνουν στο αεροπλάνο.
Ο ICAO, ο Διεθνής Οργανισμός Πολιτικής Αεροπορίας, υποστηρίζει ότι η Λευκορωσία μπορεί να παραβίασε τη Σύμβαση του Σικάγο, μια διεθνή συμφωνία για την ασφάλεια των πτήσεων. Η IATA, η Διεθνής Ένωση Αεροπορικών Μεταφορών, ζήτησε τη διεξαγωγή έρευνας. Όμως το πώς θα μπορούσε να οργανωθεί μια τέτοια έρευνα παραμένει ασαφές αφού ο τομέας της αεροπλοΐας, παρά τους διεθνώς εναρμονισμένους κανόνες που τον διέπουν, ώστε να είναι ασφαλείς οι ουρανοί, δεν διαθέτει κάποια «διεθνή αστυνομία» ώστε να αποφεύγονται οι συνεχείς διαφωνίες.
Νομικοί επισημαίνουν ότι για οποιαδήποτε έρευνα ή νομική διεκδίκηση θα έπρεπε να ξεμπερδευτεί πρώτα το κουβάρι των δικαιοδοσιών, ένα χαρακτηριστικό στοιχείο των φιλελευθεροποιημένων αεροπορικών ταξιδιών: ένα τζετ καταχωρισμένο στην Πολωνία, που εκτελεί πτήση για λογαριασμό ενός ομίλου από την Ιρλανδία, μεταξύ της Ελλάδας και της Λιθουανίας και βρίσκεται πάνω από τη Λευκορωσία, χώρα που δεν είναι μέλος της ΕΕ.
